De fopspeen: een fijne troost, maar hoe kom je er weer vanaf?

Baby’s hebben het eerste levensjaar van nature een sterkte zuigbehoefte, zeker de eerste weken na de bevalling. In de orale fase (0 tot 1,5 jaar) is het zuigen de belangrijkste bron van lust. Zuigen is voor een baby vanuit biologische noodzaak nodig om voedsel binnen te krijgen. Door krachtig te zuigen brengt hij de melkproductie bij zijn moeder op gang en verzekert hij zich van voldoende voeding voor de komende periode. Daarnaast brengt het zuigen een baby ook tot rust. Het kind voelt zich veilig en prettig wanneer hij aan de borst zuigt, op mama haar pink, zijn eigen pinkje of een speen.
Het zuigen op duim, vingers of speen is dus heel normaal bij baby’s en peuters. De speen voldoet daarom perfect aan de zuigbehoefte, dus waarom ‘moet’ een kind uiteindelijk stoppen met de speen? En hoe krijg je dat voor elkaar?Baby met speen
Stoppen met de speen: waarom?
Simpel gezegd, omdat het kind de speen eigenlijk niet meer nodig heeft. Na de peuterleeftijd neemt bij de meeste kinderen de zuigbehoefte geleidelijk af. Kinderen van deze leeftijd eten met de pot mee, waardoor het duimzuigen zijn functie verliest. Duimzuigen of het gebruiken van een speen zou dan eerder een routine zijn waar een kind aan gewend is geraakt. Kinderen kunnen nog jarenlang volhouden om te duimen of op vingers te zuigen als ze een beetje moe zijn, zich vervelen, angstig zijn of gewoon een prettig gevoel willen krijgen. Troost en veiligheid is natuurlijk belangrijk, maar kinderen kunnen dit ook uit andere dingen halen, zoals een troostdoekje, een knuffeltje of lekker op schoot bij zijn ouders.
Gevolgen van het gebruiken van een speen
Langdurig gebruik van spenen verhoogt de kans op het ontstaan van scheefstand van tanden en kiezen en een afwijkende groei van de tandbogen en het gehemelte. Daarnaast kan speengebruik gevolgen hebben voor de uitspraak van een kind, hij kan bijvoorbeeld gaan slissen.
Door speen of duimzuigen staat de mond vaker open, waardoor een kind vaker verkouden kan worden of oorproblemen kan krijgen.
Wanneer afleren?
Er bestaan verschillende adviezen vanuit deskundigen met betrekking tot het stoppen met de speen. De meeste kinderen stoppen vanzelf met een speen tussen hun tweede en vierde jaar. Er kan vanaf 9 maanden al geprobeerd worden met afbouwen, omdat in die periode de zuigbehoefte afneemt. Logopedisten adviseren om vanaf dat een kind 1 jaar is al actief te kijken naar het afleren van de speen, omdat een kind in die periode ook uit een beker of glas gaat drinken. Rond de 12 maanden ligt de overgang van zuigbehoefte naar ‘gewoonte’, daarom zou het verstandig zijn om te stoppen met de speen voordat het een gewoonte is geworden. Wanneer het gebruik van de speen voor het tweede levensjaar wordt afgeleerd, herstellen de genoemde mond- en tandproblemen zich vaak binnen zes maanden.
Hoe leer je die speen (en duim) af?
– Kijk eerst goed naar het kind en probeer het afbouwen goed te timen: is hij er echt aan toe? Is het verstandig om nu te beginnen met afbouwen? Tijdens spannende of bijzondere gebeurtenissen (verhuizen, geboorte broertje/zusje, Sinterklaas, koppigheidsfase) kan het kind door zo’n periode en het missen van de speen erg (lang) van slag kan raken, dat willen we natuurlijk niet;
– Breng in kaart op welke momenten het kind zuigt en bespreek met het kind waarom het moet worden afgeleerd en vraag zelf eens of hij er een oplossing voor heeft. Kinderen verbazen ons soms met creatieve oplossingen;
– Kies met het kind een situatie waarin niet meer wordt geduimd, bijvoorbeeld tijdens het tv-kijken of tijdens het spelen van een spelletje. Vervolgens kunnen de momenten waarop het kind niet meer duimt worden uitgebreid;
– Bedenk samen een gebaar of codewoord dat niemand anders kent, zodat je het kind een seintje kunt geven;
– Beloon het kind als het lukt geen speen te gebruiken! Straffen is niet aan te raden, omdat het kind daardoor gespannen kan raken. Hierdoor wordt het afleren van de zuigbehoefte moeilijker;
– Speen- en duimen kan voortkomen uit verveling, vermoeidheid of onzekerheid. Probeer dus op zo’n moment wat anders aan te bieden of het kind af te leiden door een spelletje te doen, helpen met koken of een liedje te zingen;
– Is het kind er toch nog niet aan toe? Dan is het aan te raden om de speen matig te gebruiken. Dus op gestructureerde momenten, zoals bijvoorbeeld bij het slapen gaan. Lukt het om de speen in bed te houden?

Deze blog wordt je aangeboden door SKSG, al 115 jaar de grootste aanbieder van goede en leuke kinderopvang in de Stad Groningen en omstreken.

Altijd dichtbij!

SKSG – Je kind in vertrouwde handen

Meer lezen? Bekijk onze andere blogs:

40282483 - the colorful words "blog" made with wooden letters next to a pile of other letters over old wooden board.
Plan nu een rondleiding  en ontvang een gratis goodiebag

Inschrijven

banner1