Hoe ga jij om met de angst van je kind?

Mama, ik ben bang voor het donker.

Papa, ik durf echt niet op de wc.

Neeee, ik wil niet alleen slapen, ik wil niet dat je weggaat. 

Herken je dit bij je kind? Je kind is bang dat je weggaat, voor spinnen, grote honden, de kapper, oorlog of voor nare dromen. Waar komt deze angst bij kinderen vandaan, hoe merk je dat kinderen angstig zijn? Hoe ga jij om met de angst van je kind? In deze blog geven we antwoorden op deze vragen.

Iedereen is wel eens bang

Alle kinderen zijn wel eens bang, dat is heel normaal. Op elke leeftijd komen angsten voor. Dit komt door de verschillende ontwikkelingsfases waar je kind doorheen gaat. Daar hoef je je als ouder dus geen zorgen over te maken. Het hoort bij de ontwikkeling van kinderen. Al is er wel verschil tussen kinderen: het ene kind is van nature sneller bang dan het andere kind en het ene kind kan zijn angst uiten, terwijl het andere kind vastloopt en zich in zichzelf keert. Wat ook meespeelt bij angsten van kinderen is hoe zij die ervaren. De eerdere ervaringen van het kind en hoe jij zelf als ouder met angst omgaat spelen hierbij een rol.

Icoon Lieveheersbeestje paars

Angst heeft een functie. Het waarschuwt ons voor gevaar en zorgt ervoor dat we alert worden.

Angst heeft ook een functie

Bang zijn heeft wel een functie. Het waarschuwt kinderen – maar ook volwassenen – voor gevaar en zorgt ervoor dat ze alert worden. Denk maar eens aan het klimmen in een hoge boom of een agressieve hond. Dan is het goed dat een kind even bang is en daardoor voorzichtiger uit de boom klimt of meer afstand tot de enge hond neemt.

Vaak hebben kinderen zelf nog niet in de gaten dat ze bang zijn, maar merk je als ouder wel iets aan je kind. Hoe kan je merken dat je kind misschien bang is?

  • (Opnieuw) in hun broek of in bed plassen
  • Ergens niet meer naar toe willen (bijvoorbeeld naar school)
  • Buikpijn krijgen
  • Slecht gaan slapen of eten
  • Meer gaan huilen
  • Ander gedrag laten zien, zoals dat zij zich meer terugtrekken of juist veel drukker worden
Glijbaan Geke Minnema Angst overwinnen blog

Hoe ga jij om met de angst van je kind?

Toon begrip voor de angst van je kind en neem deze angst altijd serieus, hoe gek of ongegrond de angst in jouw ogen ook is. De angst mag er zijn, maar maak de angst niet groter dan het is.

  • Luister naar je kind: waarom is hij bang? Probeer niet meteen oplossingen aan te dragen hoe het kind hiermee om kan gaan.
  • Probeer te verwoorden waar je kind bang voor is. “ik denk dat je die hond eng vindt, he?”. Kinderen vinden het fijn als een ouder woorden geeft aan hun gevoel.
  • Leg iets uit als de angst irreëel is, bijvoorbeeld wanneer je kind bang is voor het doorspoelen van het toilet. “Alleen jouw plas, water en wc-papier kunnen door de wc heen, geen grotere dingen”.
  • Probeer te vermijden dat je tegen je kind zegt: “je hoeft niet bang te zijn”. Het is namelijk helemaal oké dat je kind bang is.
  • Geef je kind de ruimte om elke stap in het proces zelf te nemen. Moedig je kind aan en steun hem waar nodig, zonder het over te nemen. Wanneer hij dan toch uiteindelijk de stap neemt om iets te doen, waar hij heel bang voor was, voelt dit voor je kind als een overwinning. Het geeft hem kracht en zelfvertrouwen.
  • Complimenteer je kind wanneer hij een angst overwint. Laat voelen dat je trots op hem bent.

Is jouw angst ook de angst van je kind?

Kijk bij angsten van je kind, ook altijd even naar jezelf. Ben jij bijvoorbeeld heel erg bang voor dode dieren langs de kant van de weg, of voor die grote spin op het plafond in de woonkamer? Is de angst misschien van mij, ben ik er ook bang voor? Dan is het eigenlijk best logisch dat je kind hier ook bang voor is, hij neemt jouw schrikreactie over en denkt: “oeh, als mama die dode egel eng vindt, dan zal die ook vast wel heel eng zijn!” En dit kan ook een goed moment voor jezelf zijn, om over je eigen angst heen te stappen. Verwijder in alle rust die enorme spin, stop hem in een bakje en laat hem buiten vrij. Dan ziet je kind dat, zelfs wanneer je ergens bang voor bent, je wel heel dapper kunt zijn. Goed voorbeeld doet volgen.

Icoon Vlieger paars

Meestal gaan de angsten na een bepaalde periode vanzelf weer over.

Oudere kinderen met angsten

Bij oudere kinderen kun je naast alle tips die hier boven al beschreven zijn misschien ook nog het volgende doen:

  • Soms helpt het om als ouder te vertellen waar je zelf vroeger bang voor was. Vertel je kind hoe je ermee om bent gegaan, wat hielp er toen.
  • Probeer samen tot een weg te komen om met de angst om te gaan. Kinderen zijn soms erg vindingrijk om iets te bedenken wat kan helpen.

Meestal gaan de angsten na een bepaalde periode vanzelf weer over. Als dat niet het geval is, ook niet na het volgen van de voorgaande tips, dan kan het een goed idee zijn om hulp in te schakelen. Zeker als de angst je kind belemmert in zijn of haar ontwikkeling, want dan is de angst de groot geworden. Dan kan het goed zijn om contact op te nemen met de huisarts of het Wij-team bij jou in de buurt.

Anne van Veen - pedagoog SKSG

Pedagogenteam SKSG

Dit blog is geschreven door pedagoog Anne van der Veen. Is jouw kind heel erg bang en maar je je zorgen? Ons pedagogenteam staat voor je klaar. Zij gaan graag met je in gesprek over de angsten van jouw kind en proberen je te helpen waar zij kunnen. Heb je een andere vraag over opgroeien en opvoeden? Stuur jouw vraag naar pedagogen@sksg.nl, onder vermelding van jouw eigen contactgegevens. Jouw mail met de vraag komt terecht bij één van onze pedagogen en die neemt dan zo snel mogelijk contact met je op.