SKSG droomt van gelijke kansen voor álle kinderen. Daarom zetten we ons, samen met de Gemeente Groningen, in voor Algemeen Toegankelijke Kinderopvang voor kinderen en hun ouders. In de noordelijke wijken van Groningen draait het Nationaal Programma Leefbaarheid & Veiligheid – Het Jonge Kind. Onder deze paraplu valt ook het project Algemeen Toegankelijke Kinderopvang. Met deze proef willen we zoveel mogelijk kinderen in verschillende Groningse wijken, zoals Selwerd, De Hoogte en de Indische Buurt, de kans geven om 2 dagen in de week naar de kinderopvang te gaan. Ook als huishoudens met kinderen geen recht hebben op kinderopvangtoeslag, omdat de ouders bijvoorbeeld geen betaald werk hebben.  Toegang tot kansrijke ontwikkeling voor de kinderen en toegang voor (arbeids-)participatie voor de ouders.

De pilot loopt sinds dit jaar. Op dinsdag 14 mei 2024 besteedde Trouw aandacht aan deze pilot. Hieronder vind je het artikel:

Gratis kinderopvang, in Groningen kan dat al

Proef • Steeds meer gemeenten experimenteren met gratis kinderopvang, wat het kabinet op termijn landelijk in wil voeren. De Groningse moeder Samantha heeft er nu al voordeel van.

Eline van Suchtelen
Groningen

Met grote ogen kijkt de 1-jarige Annastacia om zich heen naar de baby’s bij kinderdagverblijf SKSG Melkweg in Groningen. Ze speelt met het hekje van de keuken naar de speelzaal en schuift heen en weer op haar buik. De dreumes is al een paar keer komen wennen bij de kinderopvang. Haar moeder Samantha kan haar dochter sinds kort twee dagen in de week brengen dankzij een proef van de gemeente met gratis kinderopvang.

Al is Annastacia pas een paar keer geweest, ze plukt er nu al de vruchten van. Het meisje heeft een achterstand in haar ontwikkeling door een chromosoomafwijking. Ze maakt grote sprongen tussen de andere baby’s en dreumesen. “Ze had eerst nog moeite met kruipen, maar ging hier al snel als een speer de gangen door en trekt zich nu ook op aan de bank”, vertelt Samantha. “Dat kijkt ze af bij de andere kindjes. Ze begint nu ook eindelijk te brabbelen.” Ook pakt ze ineens thuis zelf stukjes appel van een bord, terwijl haar moeder het meisje nog altijd hielp met eten. “Ik leer hier ook van, ze kan dus meer dan ik dacht. Ze wil het nu allemaal zelf doen.”

De proef met gratis kinderopvang in Groningen is gestart in januari en is bedoeld voor kinderen van 0 tot 2 jaar. Voor ouders die niet werken is dit een uitkomst. Voor deze gezinnen is kinderopvang vaak te duur, omdat ze geen recht hebben op kinderopvangtoeslag. Toch zou het voor de ontwikkeling van hun kinderen goed zijn om te gaan, denkt de gemeente.

Achterstanden

De proef loopt tot eind 2025. Er is gestart op drie locaties in wijken in Noord-Groningen waar veel uitdagingen zijn op het gebied van armoede, werkloosheid en schuldenproblematiek. Van de ongeveer tweeduizend kinderen in de wijken gaan circa vierhonderd baby’s en peuters naar een vorm van kinderopvang. “We hebben in deze wijken 88 verschillende nationaliteiten. Nog geen kwart van deze gezinnen maakt gebruik van de kinderopvang”, zegt Anne Looijenga, manager kinderopvang bij SKSG. “Het gevolg is dat deze kinderen vaak met enorme achterstanden op de basisschool beginnen omdat ze thuis niet genoeg meekrijgen.” De scholen krijgen volgens Looijenga kinderen van vier jaar binnen die bij lange na nog niet zindelijk zijn. Of ze hebben motorische achterstanden omdat ze geen toegang tot speelgoed hebben. “Soms lukt het kinderen van twee of drie jaar
nog niet om een stapel blokken te stapelen.” Vaak spreken de kleuters ook nog geen Nederlands. “Dat is een enorm probleem voor de scholen, die al die achterstanden weer moeten inlopen.”

De gemeente zet al langer in op subsidies voor peuteropvang, zodat gezinnen die geen kinderopvangtoeslag krijgen hun kinderen vanaf twee jaar toch naar de peuterspeelzaal kunnen brengen. Maar dat is niet genoeg, denkt Looijenga. “Vaak horen ouders bij de inschrijving op school pas wat er van hun kind verwacht wordt bij de start op de basisschool. En dan schrikken ze.” Het is nog een hele klus om ouders te overtuigen van de gratis opvang gebruik te maken. Looijenga ziet bij ouders die de gemeente wil bereiken veel achterdocht richting instanties. “Wij hebben hier ook slachtoffers van de toeslagenaffaire in de wijk. Het kost een hoop moeite om deze doelgroep te bereiken en hun vertrouwen te winnen.”

Taalcafé

Een 36-jarige Somalische alleenstaande moeder van zes kinderen, die niet met naam in de krant wil, hoorde op de school van haar kinderen over de gratis opvang. De brugfunctionaris, die ouders helpt met zaken die niet per se over onderwijs gaan, wees haar erop. Sinds kort brengt de moeder haar dochter van elf maanden oud naar kinderdagverblijf SKSG De Regenboog, in hetzelfde gebouw als de school van haar kinderen. Voorheen regelde ze een vriendin als ze een keer ergens zonder kind heen wilde. “Ik kan nu naar het taalcafé zodat ik aan mijn Nederlands kan werken. Je kunt daar oefenen met spreken en brieven lezen.” De moeder zou graag een studie op willen pakken. Ze hoopt ooit aan de slag te kunnen in de zorg. “Oudere mensen verzorgen lijkt mij fijn werk.”

In Zeeuws-Vlaanderen stopt gratis kinderopvang alweer

Iedereen was er blij mee, en toch stopt de gratis kinderopvang in Zeeuws-Vlaanderen weer. De reden: het geld is op. Om de concurrentie aan te gaan met het Vlaamse onderwijs startte er in 2022 in de grensstreek een proef met gratis kinderopvang. Veel
ouders kozen voor België omdat het onderwijs daar vanaf 2,5 jaar gratis is. Om dat tegen te gaan waren kinderen van 0 tot 12 jaar
sinds 2022 kosteloos op drie locaties welkom, ongeacht of hun ouders een baan hadden of niet. Ondanks positieve resultaten, zoals betere ontwikkelkansen voor kinderen en een verminderde oversteek naar de buren, stopt de proef in juli.

De gemeente had verwacht dat (bijna) gratis kinderopvang inmiddels landelijk ingevoerd zou zijn. Maar dat plan is uitgesteld tot 2027. Er woedt nog een discussie over de haalbaarheid van gratis kinderopvang in heel Nederland voor werkenden, en op termijn ook voor niet-werkenden. De sector kampt met grote personeelstekorten en wachtlijsten.