De schermtijd zal het leren

Alles wat je wilt weten over schermtijd, kijkgedrag en educatieve televisieprogramma's

Ooit was de meest gestelde vraag in elk gezin: “wat eten we vanavond?” Inmiddels is die vraag in veel gezinnen van de troon gestoten door: “mag ik nu tv kijken?” Herkenbaar? Het liefst wil je natuurlijk dat jouw kind lekker buiten gaat spelen, maar ja… die tv blijft toch een behoorlijke aantrekkingskracht uitoefenen op je kind. En hoe vaak heb je dankbaar gebruik gemaakt van de tv of de tablet, de afgelopen jaren? Zodat jij even rustig een telefoontje kon plegen vanuit je thuiskantoor-aan-de-keukentafel? Je wilt niet dat je kind teveel tijd achter het zwarte scherm doorbrengt, maar soms is het toch wel erg handig om je kind voor de televisie te stationeren, wanneer jij rustig de was wilt vouwen, of het onkruid tussen de tegels vandaan wilt trekken.

Het blijf een ding dat ouders en opvoeders bezighoudt: schermtijd. Wat werkt voor jou en je kind? Hoeveel schermtijd is acceptabel en wanneer wordt het ongezond? En hoe zit dat met de educatieve waarde van programma’s op tv of spelletjes op de iPad? In deze blog proberen we je wat tips en handvaten te geven, zodat schermtijd bij jullie thuis geen issue meer gaat zijn. Of… in ieder geval een minder groot issue.

Van tv-programma tot marketingproduct

Hoe ga je om met schermtijd: 3 tips

Tv-programma’s met een educatief tintje voor jouw kind

De aantrekkingskracht van de tv

Televisie, je smartphone, de tablet: het heeft allemaal een enorme aantrekkingskracht. En niet alleen op kinderen. Hoeveel avonden breng jij zelf door, hangend op de bank, turend naar een zoveelste nieuwe serie op Netflix? En hoe vaak betrap jij jezelf erop, dat je alweer een half uur gedachteloos hebt lopen scrollen langs stories op Instagram?

Van ‘onschuldig’ tv-programma tot marketingproduct

Ook de aandacht van jouw kind wordt gevangen door alles wat er op die schermen gebeurt. En daar maken tv-makers dankbaar gebruik van. Met veel kleuren, snelle muziek, mooie prinsessen en stoere actiehelden. Buiten de tv komt die fantasiewereld ook nog eens fysiek tot leven, in de vorm van hypes en merchandise. Denk maar aan Pokémon: online games en mobiele spelletjes, allemaal als aanvulling op de tv-serie. En wat dacht je van Paw Patrol? Kleding, dekbedovertrekken, shampoo, tandenborstels, puzzels, kleurboeken, knuffels, speelgoed, alles kun je vinden met een afbeelding van Rider en zijn pups. De aantrekkingskracht van het tv-programma beperkt zich dus niet tot het zwarte scherm, maar wordt ver daarbuiten nog ingezet als marketingproduct.

Hoe ga je om met schermtijd?

In de winkel, op school, bij vriendjes en vriendinnetjes: jouw kind wordt overal geconfronteerd met de hype van het moment. Dikke kans dat jouw kind soms ’s ochtends al voor dag en dauw benoemt dat hij of zij graag tv wil kijken. Want daar zijn Pokémon, Paw Patrol, Frozen, Dora en al die andere kleuren, muziek en actiehelden te vinden. Hoe ga je hier als ouder mee om? Wanneer laat je jouw kind tv kijken wanneer niet?

1. Net zoals bij alles in de opvoeding: wees consequent. Wanneer je samen met je kind hebt afgesproken dat hij één filmpje mag kijken, stop er na dat filmpje dan ook mee. En zorg bijvoorbeeld voor standaard tv-momenten. Als jij gaat koken bijvoorbeeld. Dan weet je kind dat er dan tv gekeken mag worden, maar op andere momenten niet.
2. Maak samen afspraken. Betrek je kind bij het bepalen van de schermtijd. Spreek tijden af, wanneer je kind (bijna) klok kan kijken. Tot de wijzer daar en daar staat, mag je tv kijken, maar dan is het klaar en gaat-ie uit. Kan je kind nog geen klok kijken, dan kun je ook samen een maximaal aantal afleveringen afspreken. Soms zijn er tal van redenen om toch nog iets langer gebruik te maken van het tv-scherm door bijvoorbeeld zelf even rustig de vaatwasser uit te ruimen. Als jij de tijd iets langer weet te rekken, zal jouw kind dit ook zeker proberen te doen. Zolang jij duidelijk bent in wat wel en niet kan en welke grenzen er zijn, weet jouw kind waar hij of zij aan toe is.
3. Geef het goede voorbeeld. Het is voor je kind natuurlijk moeilijk te verkroppen, dat hij of zij niet op de iPad mag, terwijl jij te pas in te onpas op je eigen telefoon zit. Dus leg ook zelf je telefoon weg, wanneer je met je kind bent. Maak hierover afspraken met je kind. Na het eten mag je kind bijvoorbeeld een half uurtje tv-kijken en dan mag jij even op je telefoon. Maar na dat ene halve uurtje gaan beide schermen uit en hebben jullie weer volledig aandacht voor elkaar.

Verantwoord tv-kijken: educatieve tv-programma’s voor je kind

Gelukkig kun je het nuttige en het aangename ook met elkaar combineren, want er zijn ook tal van programma’s met een educatief karakter. Voor elke leeftijdscategorie is er wel iets op tv te vinden, wat een positieve invloed kan hebben op de ontwikkeling van je kind.

• 0-2 jaar: Nijntje. Wie kent Nijntje nu niet? Nijntje neemt jou en jouw kind mee in de wereld van kleuren, cijfer en vormen. Nijntje is te vinden op Netflix.
• 2-4 jaar: Charlie in Stickerstad. Charlie vraagt de kinderen in dir programma om hulp. Om iets te zoeken om iets te bedenken. Hierbij wordt veel gebruik gemaakt van vormen, wat het ruimtelijk inzicht en de herkenning van materialen bij kinderen versterkt. Charlie in Stickerstad is te vinden op Netflix.
• 4-6 jaar: Dora the Explorer. Dora leert kinderen meedenken in haar verhaal. De avonturen van Dora zijn herkenbaar en er zitten veel educatieve elementen in. Je kunt Dora the Explorer vinden op Videoland. Op YouTube circuleren ook Dora-filmpjes die niet van de makers van Dora zijn. Deze filmpjes leren kinderen juist dingen die zij op deze leeftijd nog niet hoeven weten.
• 6-8 jaar: Lego Friends. Lego herkennen veel kinderen en zij herkennen daardoor ook het spel en de bouwwerken. Lego Friends gaat met name over vriendschapen, vertrouwen op elkaar en aardig zijn voor een ander. Lego Friends is te vinden op Netflix.
• Vanaf een jaar of 10 gaat de interesse van kinderen vooral uit naar programma’s als Spangas. Spangas is een programma dat gaat over de middelbare school. Kinderen in de leeftijd van 10 jaar willen zich voorbereiden op hun nieuwe school en nieuwe vriendschappen. Spangas is vanaf seizoen 7 te vinden op NPO Start.

Een programma met een educatief tintje, is niet een vrijbrief voor je kind op 24/7 achter de tv te hangen. Maar je kunt dankzij deze programma’s wel verantwoord omgaan met het kijkgedrag van je kind.

Heb jij nog vragen over schermtijd of over het kijkgedrag van je kind? Stel jouw vragen en deel je onzekerheden met de pedagogisch medewerker van de opvanglocatie van je kind. Hij of zij kan je vragen beantwoorden en zo nodig in contact brengen met iemand van de afdeling Pedagogiek & Kwaliteit.