Goed omgaan met geld kun je leren

Alles over financiële opvoeding: verdienen, uitgeven en sparen

Jong geleerd is oud gedaan. Ook wat betreft je financiële gedrag. En de waarde van geld inzien en er goed en weloverwogen mee omgaan, is eigenlijk ontzettend belangrijk voor je hele leven. Door van jongs af aan al te oefenen met geld uitgeven, sparen, plannen en keuzes maken, kan jouw kind vaardigheden leren, waar hij of zij op latere leeftijd veel profijt van heeft. Kinderen die op jonge leeftijd leren hoe ze met geld om moeten gaan, krijgen later minder vaak financiële problemen (bron: Nibud). Maar hoe pak je de financiële opvoeding als ouder aan? Wanneer is iets een cadeautje van jou en wanneer laat je jouw kind ergens zelf voor sparen? Hoeveel zakgeld geef je en vanaf wanneer doe je dat? Hoe leer je jouw kind de waarde van geld en hoe zorg je ervoor dat jouw kind bewust met zijn of haar eigen geld omgaat?

Wanneer introduceer je het bestaan van geld?

Kinderen vinden het al op jonge leeftijd leuk om met muntjes en (nep) papiergeld te spelen. Een speelgoedkassa kan leuk zijn voor je kind, om te ervaren wat het concept met geld betalen inhoudt. Op de peutergroepen van SKSG wordt al regelmatig ‘winkeltje’ gespeeld. Samen met de andere kinderen en de pedagogisch medewerker kunnen ze dan spelenderwijs leren wat er komt kijken bij het kopen en verkopen van spulletjes. Vanaf een jaar of zes kan je kind verschillende munten en geldeenheden herkennen. Dit kan een goed moment zijn, om te beginnen met het geven van zakgeld.

Wanneer geef ik zakgeld aan mijn kind en hoeveel geef ik?

De eerste kennismaking met geld kan via zakgeld. Hiermee leert je kind om te gaan met een beperkt budget en leert je kind gaandeweg de waarde van geld kennen. Gemiddeld beginnen ouders rond het zesde levensjaar met het geven van zakgeld, maar dit is ook afhankelijk van de ontwikkeling die jouw kind doormaakt. Het ene kind is het andere niet. Het kan zijn dat jouw kind al eerder interesse toont in geld.

Met zakgeld en kleedgeld leren kinderen de waarde van geld kennen. Dat is belangrijk voor later, want dan moeten ze hun wensen ook kunnen afstemmen op hun portemonnee. Niet alles kan, je moet keuzes maken. Op = op.

Hoeveel zakgeld je geeft is afhankelijk van wat jouw kind dient te betalen van zijn of haar zakgeld. Uiteraard is de hoogte van het bedrag ook afhankelijk van je eigen financiële situatie. Het is daarom goed om een overzicht te maken van wat je kind zelf moet betalen van zijn zakgeld. Zo kan je goed de hoogte van het bedrag bepalen. Je kunt alle afspraken over het zakgeld op papier zetten. Maak bijvoorbeeld een zakgeldcontract en onderteken dit samen.

Een paar euro per week is genoeg als het zakgeld is bedoeld voor kleine dingen als speelgoed. Is het de bedoeling dat je kind ook cadeautjes zelf betaalt of een abonnement? Dan is een hoger bedrag misschien nodig. Zet samen alle uitgaven van je kind op een rij. Daarna kun je kijken hoeveel zakgeld genoeg is. Er is onderzoek gedaan naar wat kinderen in Nederland ongeveer krijgen. Op de basisschool krijgen kinderen vaak een bedrag per week en op de middelbare school wordt het meestal een maandelijkse ‘uitkering’.

Een paar richtlijnen voor het geven van zakgeld:

• Geef steeds hetzelfde bedrag op een vast tijdstip
• Spreek vooraf af hoelang je kind met het bedrag moet doen en wijk daar niet van af.
• Geef duidelijk aan wat je kind wel en niet van het zakgeld dient te betalen.
• Stel een termijn vast waarvoor het bedrag geldt. Kijk bijvoorbeeld vlak voor de verjaardag van je kind of je het bedrag kunt verhogen. Dit kun je prima samen bespreken.
• Onthoud: zakgeld is geen loon en ook geen middel om te straffen. Het is vooral bedoeld om van te leren.
• Fouten maken mag. Zakgeld is leergeld. Geef je kind de ruimte om fouten te maken en laat je kind ervan leren. Je hoeft echt niet direct in te grijpen als alles aan zaken opgaat die in jouw ogen niet nuttig zijn. Laat het je kind zelf ervaren. Maar wees welk consequent: op is op. Jij bent geen pinautomaat dat maar blijft geven en je hebt ook niet stiekem een geldboom in de tuin staan.

Hoe leer ik mijn kind het belang van sparen?

Zakgeld is leergeld en met zakgeld kun je de ‘echte financiële wereld’ nabootsen. Daar horen dus ook zaken bij als sparen, online bankieren en terugkerende betalingen zoals abonnementen. Je kunt al snel de eerste stappen zetten richting het opbouwen van spaargeld. Jouw kind heeft hoogstwaarschijnlijk al wel een wensenlijstje opgebouwd. Een kasteel van Lego, een speeltoren van Paw Patrol of een grote berenknuffel.

Vanaf het moment dat je kind zakgeld krijgt, kun je hem of haar al leren om een deel daarvan in een spaarpot te stoppen. En wanneer je kind 8 jaar is, kan je kind leren en begrijpen, dat wanneer je geld opzij zet, dit bedrag steeds hoger wordt. En dat je dan na een bepaalde periode zoveel geld gespaard hebt, om iets te kunnen kopen dat op het wensenlijstje staat. Ook kun je jouw kind vanaf deze leeftijd leren, dat het zakgeld aangevuld kan worden met ‘extra inkomsten’. Wil je kind eerder dat Legokasteel bij elkaar hebben, dan kan er wellicht extra geld verdiend worden met het doen van klusjes. Het vegen van de oprit of het uitruimen van de vaatwasmachine.

Ook kun je met je kind een spaarplan maken, om het spaardoel en de weg naar de eindstreep iets duidelijker te maken. Wil je meer informatie hierover?

Check dan deze pagina van Nibud

Wanneer stap ik samen met mijn kind over op online bankieren?

Wanneer je kind 10 wordt, kan het moment aanbreken om aan de slag te gaan met een bankrekening en online bankieren. Vanaf dat moment kun je ook digitaal zakgeld overmaken. Digitale veiligheid is hierbij ook een belangrijk thema. Dus log de eerste keren vooral samen in en maak afspraken over het bewaren van de pincode en inloggegevens. Wil je hier meer over weten? De website van Nibud geeft hier heel veel handvatten voor en voorziet je uitgebreid van informatie over financiële opvoeding.

Check Nibud over financiële opvoeding

Week van het geld: 27 tot en met 31 maart 2023

Jong geleerd is oud gedaan. Het is misschien een uitgemolken cliché, maar het is wel zo. Goed kunnen omgaan met geld, daar heb je je hele leven wat aan. Ieder jaar organiseert Wijzer in geldzaken samen met partners de Week van het geld. Wil je meer weten over deze week? Check dan deze speciale website over de Week van het geld.